Máy nén khí nhiệt độ cao là một trong những vần đề thường xuyên gặp phải ở các quốc gia có khí hậu nhiệt đới như Việt Nam và được người sử dụng quan tâm nhiều nhất trong quá trình sử dụng.
Máy nén khí bị nhiệt độ cao hay quá nhiệt không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến đầu nén, mà còn ảnh hưởng gián tiếp đến những thiết bị bên trong máy như : màn hình điều khiển, thiết bị điện, thiết bị lọc, két giải nhiệt, coupling,…
Nhưng quan trọng nhất vẫn là sự tác động tiêu cực đến hiệu suất làm việc của máy nén khí. Việc tiêu tốn năng lượng để hạ thấp nhiệt độ máy nén khí đã làm hiệu suất làm việc của máy nén khí suy giảm rõ rệt, nó đã và đang ảnh hưởng trầm trọng đến lượng điện nằng tiêu thụ của nhà máy gây ảnh hưởng lơn đến chi phí hoạt động sản xuất của nhiều doanh nghiệp.
Để giảm thiểu và khắc phục tình trạng này, chúng tôi xin đưa ra 6 vấn đề gây ra tình trạng máy nén khí bị nhiệt độ cao và hướng giải quyết triệt để đảm báo hệ thống máy nén khí của nhà máy hoạt động một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí tối đa:
- Nhiệt độ phòng máy nén khí quá cao
- Thiếu dầu và hiện tượng keo dầu
- Lọc dầu bị nghẹt
- Van hằng nhiệt không hoạt động
- Két giải nhiệt hoạt động không hiệu quả
- Đầu nén bị ma sát cặp trục vít
I/ MÁY NÉN KHÍ BỊ NHIỆT ĐỘ CAO LÀ NHƯ THẾ NÀO?
Máy nén khí bị nhiệt độ cao là hiện tượng nhiệt độ trong máy cao hơn so nhiệt độ định mức trong cài đặt. Khi đạt tới các ngưỡng nhiệt độ cao này máy nén khí sẽ báo lỗi hoặc hơn thì máy sẽ ngưng hoạt động để đảm bảo an toàn cho con người và thiết bị
Trên máy nén khí được trang bị một hoặc nhiều bộ cảm biến nhiệt độ, nhưng quan trọng nhất là cảm biến nhiệt độ ở đầu nén. Cảm biến nhiệt độ có nhiệm vụ đưa thông tin nhiệt độ tại đầu nén (là nơi có nhiệt độ cao nhất trong máy nén khí) về bộ điều khiển,. Khi tình trạng nhiệt độ cao hay quá nhiệt xảy ra sẽ có 2 mức thông báo trên màn hình:
Màn hình cảnh báo quá nhiệt và tắt máy khi nhiệt độ tăng cao
- MỨC 1: Thông thường khi nhiệt độ máy nén khí tới ngưỡng từ 100-110oC ( tuỳ thiết lập ban đầu của từng hãng ). Trên màn hình sẽ báo lỗi cảnh báo tình trạng nhiệt độ cao trên máy, để người sử dụng biết và tìm hướng khắc phục tình trạng trên.
- MỨC 2: Khi nhiệt độ máy nén khí cao hơn 110oC hoặc 115oC (tùy hãng) đây là mức nhiệt độ cao nguy hiểm gây mất an toàn cho con người và thiết bị lúc này máy sẽ tự động ngừng hoạt động, để bảo vệ những thiết bị bên trong máy tránh bị hư hỏng và hạn chế rủi ro nguy hiểm đến nhà máy
II/ TOP 6 VẤN ĐỀ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHIỆT ĐỘ MÁY NÉN KHÍ VÀ PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT
1/ Nhiệt độ môi trường phòng máy nén khí quá cao
Phòng máy nén khí quá chật chội không thoáng khí và nhiều bụi bẩn
Nguyên nhân
Trong quá trình hoạt động, máy nén khí và máy sấy khí là những thiết bị tỏa nhiệt , hai thiết bị này toả rất nhiều nhiệt lượng ra môi trường xung quanh. Kết hợp với việc thiết kế phòng máy nén khí khí không hợp lý như :
- Diện tích phòng máy nén khí trung tâm không phù hợp, phòng máy nén khí quá chật nhưng lại bố trí quá nhiều máy.
- Phòng máy đặt ở những vị trí thiếu nguồn gió tươi ổn định và có thiết kế không thông thoáng.
- Trần phòng máy nén khí quá thấp dẫn đến khí nóng bị dội ngược lại tiếp tục đi vào bên trong máy và tiếp tục làm máy nóng thêm lên.
- Phòng máy đặt gần những hệ thống máy móc, thiết bị toả nhiệt cao như lò hơi, lò đốt,…
Từ đó, lượng khí nóng sẽ không thoát ra được và lẩn quẩn bên trong phòng máy, dẫn đến tình trạng máy nén khí hút lại dòng khí nóng đó vào tiếp tục làm cho máy nóng thêm lên. Trong thời gian dài nhiệt độ máy sẽ ngày càng tăng cao và sẽ xảy ra hiện tượng máy nén khí bị nhiệt độ cao hay quá nhiệt.
Phương án giải quyết
- Cải thiện chất lượng phòng máy bằng cách thiết kế và thi công lại phòng máy có kích thước rộng rãi hợp lý hơn.
- Bố trí thiết bị trong phòng máy một cách khoa học tạo không gian thông thoáng để gió đi đúng luồng đảm bảo hiệu quả thoát nhiệt
- Lắp đặt ống dẫn thoát khí nóng cho máy nén khí và máy sấy khí để dẫn khí nóng ra ngoài.
- Thi công lam gió để lấy gió tươi từ bên ngoài vào cung cấp cho quá trình giải nhiệt của máy nén khí kết hợp với việc lắp đặt quạt hút khí nóng cho phòng máy với công suất phù hợp.
- Tránh đặt phòng máy ở gần những thiết bị máy móc toả nhiệt lớn như lò hơi, lò đốt,…
2/ Máy nén khí bị thiếu dầu (nhớt) và hiện tượng keo dầu
Dầu giải nhiệt máy nén khí bị keo – thiếu dầu
Nguyên nhân :
Trong máy nén khí trục vít, dầu giải nhiệt đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận hành máy. Dầu có 04 nhiệm vụ chính đó là: làm sạch, bôi trơn, giải nhiệt, lấp đầy giúp máy hoạt động trơn tru hiệu quả.
Việc lượng dầu trong máy nén khí bị lão hóa không còn đảm bảo chất lượng, giảm mức độ bôi trơn, giải nhiệt, dầu bị keo… hoặc lượng dầu trong máy thấp hơn mức cho phép để máy vận hành…Là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng máy nén khí hoạt động với nhiệt độ cao hoặc ngừng hoạt động.
Phương án giải quyết
- Kiểm tra dầu chạy máy thường xuyên: việc kiểm tra lượng dầu trong máy còn nằm trong vùng cho phép để máy hoạt động hay không. Giúp máy hoạt động một cách an toàn và không bị nhiệt độ cao
- Kiểm tra chất lượng của dầu: kiểm tra dầu có bám nhiều chất bẩn không, dầu có bị keo (có mùi khét) hay không, mức độ bôi trơn của dầu còn đảm bảo hay không.
- Dầu bám tạm chất (chất bẩn) chúng ta nên thay lại toàn bộ dầu trên máy nén khí (khuyến khích thay dầu cùng chủng loại với loại dầu trước đó)
- Khuyến khích sử dụng dầu chính hãng hoặc loại dầu tương đương nhưng có những thông số về độ nhớt, gốc dầu,… tương tự như khuyến cáo của hãng để đảm bảo chất lượng hoạt động của cặp trục vít và những thiết bị liên quan.
- Thay dầu định kỳ theo khuyến cáo của nhà cung cấp
3./ Lọc dầu máy nén khí bị nghẹt
Dầu trong máy nén khí hoạt động như một vòng tuần hoàn kín, việc dầu bị chặn lại tại một thiết bị nào đó ( đặc biệt là lọc dầu ) hoặc đi sai vòng tuần hoàn sẽ ảnh hưởng đến máy nén khí là làm cho nhiệt độ máy tăng lên dẫn đến máy ngưng hoạt động.
Nguyên nhân
Lọc dầu bị nghẹt là hiện tượng dầu bị nghẹt lại tại lọc dầu. Trong quá trình tuần hoàn các chất bẩn có trong dầu khi đến lọc dầu sẽ bị chặn đứng lại, lọc dầu có chức năng lọc lại những chất cặn bẩn. Việc lọc dầu làm việc quá công suất (quá thời gian thay thế) và không còn khả năng lọc cặn bẩn được nữa thì lọc dầu sẽ chặn luôn cả dầu đi qua nó ( vì cặn bẩn đã chặn và bịt kín lớp màn lọc ) làm dầu không còn tuần hoàn dẫn đến tình trạng nhiệt độ tăng cao.
Phương án giải quyết
- Kiểm tra và vệ sinh lọc dầu định kỳ.
- Sử dụng lọc dầu chính hãng hoặc tương đương nhưng phải đảm bảo chất lượng theo thông số quy định của hãng
- Thay thế lọc dầu định kỳ theo khuyến cáo của hãng
4/ Van hằng nhiệt máy nén khí không hoat động
Van hằng nhiệt máy nén khí hay còn gọi là van điều nhiệt nó có chức năng điều tiết lượng dầu đi lên két làm mát máy nén khí đảm bảo nhiệt độ dầu và đầu nén luôn trong nhiệt độ cho phép. Van hằng nhiệt thường được đặt ở trên cụm lọc dầu chúng được đặt giữa bình dầu bộ làm mát dầu và đầu nén
Van điều nhiệt giúp nhiệt độ máy nén khí ổn định ở môi trường nóng lạnh quá mức và thất thường
Cơ chế hoạt động của van điều nhiệt máy nén khí.
Van nhiệt được kết nối cùng lúc bởi 4 đường ống:
– Đường dầu đi lên két làm mát
– Đường dầu từ két làm mát về van nhiệt
– Đường dầu vào đầu nén
– Đường vào bình dầu Van nhiệt về cơ bản chính là van đi tắt (bypass).
Khi dầu ở trong nhiệt độ cho phép, dầu sẽ được đi tắt thẳng đến lọc dầu và vào đầu nén. Khi dầu nóng, dầu sẽ được chuyển lên két làm mát để giải nhiệt sau đó nó mới được đưa trở lại đầu nén.
Nguyên nhân
Van hằng nhiệt không hoạt động, dẫn đến tình trạng dầu nhiệt độ cao sẽ không đi qua két giải nhiệt mà sẽ đi trực tiếp về đầu nén gây ra tình trạng nhiệt độ cao trong máy nén khí.
Phương án giải quyết
- Kiểm tra van hằng nhiệt định kỳ
- Thay thế mới nếu van hằng nhiệt bị hư hỏng.
5/ Két giải nhiệt máy nén khí hoạt động không hiệu quả
Két giải nhiệt làm việc không hiệu quả làm cho máy nén khí bị nhiệt độ cao
Nguyên nhân
- Môi trường hoạt động của máy nén khí quá nhiều bụi mịn hoặc bụi kim loại như sắt, thép sẽ làm nghẹt bên ngoài két gây ảnh hưởng đến quá trình giải nhiệt dầu làm máy bị nhiệt độ cao
- Két giải nhiệt bị bám bẩn bởi những dung môi hóa chất khác như sơn, keo,… cũng làm tắt nghẽn bên ngoài ảnh hưởng đến quá trình gió thổi qua két giải nhiệt.
- Dầu bị keo dẫn đến tắt nghẽn bên trong trong đường ống két giải nhiệt làm giảm lưu lượng dầu đi qua két cũng khiến máy nén khí bị nhiệt độ cao
- Quạt giải nhiệt không hoạt động hoặc giảm công suất quay không đúng tốc độ làm giảm lưu lượng gió đi qua két gây khó khăn cho việc giải nhiệt dầu.
- Lựa chọn cơ chế giải nhiệt máy nén khí ( giải nhiệt bằng gió hoặc giải nhiệt bằng nước) không phù hợp với môi trường hoạt động
Phương án giải quyết
Vệ sinh két giải nhiệt bằng hóa chất
- Kiểm tra và vệ sinh két giải nhiệt định kỳ thường xuyên
- Tẩy rửa bằng hoá chất chuyên dụng nếu xảy ra hiện tượng keo dầu bị tắt nghẽn bên trong két
- Kiểm tra quạt giải nhiệt có hoạt động hiệu quả hay không
- Tuỳ theo từng loại môi trường hoạt động mà lựa chọn phương án giải nhiệt hiệu quả:
+ Giải nhiệt bằng gió phù hợp với môi trường phòng máy tách biệt với khu sản xuất, có không gian rộng rãi thông thoáng, và môi trường chỉ có những loại bụi cơ bản
+ Giải nhiệt bằng nước phù hợp với những môi trường sản xuất có tính axit, ăn mòn cao và môi trường có bụi nguy hại như bị kim loại bụi sơn,…
6/ Đầu nén bị ma sát cặp trục vít
Ma sát gây hao mòn đầu nén và nhiệt độ cao
Nguyên nhân
Máy nén khí khi đến thời gian bảo trì đại tu đầu nén nhưng không thực hiện dẫn đến các thiết bị cơ khí bên trong đầu nén không còn đảm bảo để máy hoạt động ổn định. Đặc biệt đó là bạc đạn đầu nén bị rơ hoặc bị bể,… . Dẫn đên có sự va chạm kim giữa cặp trục vít hoặc giữa cặp trục vít với lớp vỏ đầu nén, hiện tượng ma sát kim loại đó làm nhiệt độ máy tăng cao
Hoặc sai sót trong quá trình lắp ráp dẫn đến sự không động bộ, cặp trục vít bị cong vênh cũng dẫn đến tình trạng ma sát kim loại. Gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đầu nén cũng như tuổi thọ máy nén khí.
Phương án giải quyết
- Bảo trì máy nén khí thường xuyên, nếu có phát hiện nào khác thường ở đầu nén ( phát ra tiếng kêu không đều , tiếng rít của ma sát kim lại ) cần kiểm tra và xử lý ngay lập tức.
- Khi đến thời gian đại tu máy cần phải xem xét đánh giá thực hiện theo khuyến cáo của hãng để tránh ảnh hưởng máy về sau.
- Khi đại tu cần kiểm tra thay thế bộ bạc đạn đúng chủng loại, thông số yêu cầu của hãng để đảm bảo ổn định và an toàn trong quá trình vận hành
- Khi tháo lắp đầu nén tuyệt đối không để trục vít bị cong vênh hoặc bị móp méo biến dạng, không để xảy ra bất cứ sai sót nào trong quá trình lắp ráp bạc đạn đầu nén.
Nhiệt độ cao là một trong những vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất cũng như tuổi thọ của máy nén khí. Trên đây là 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến tình trạng máy nén khí bị nhiệt độ cao và cách giải quyết..
Qua bài viết này, chúng tôi mong muốn gửi đến tất cả mọi người cái nhìn tổng quan về vấn đề nhiệt độ cao của máy nén khí hi vọng các bạn có thể ứng dụng được những kiến thức này cho doanh nghiệp của mình, tránh xảy ra hiện tượng máy nén khí nhiệt độ cao, và nếu như có xảy ra thì cũng có phương án để giải quyết triệt để vấn đề này. Qua đó giúp cho máy nén khí hoạt động ổn định trong thời gian dài, tiết kiệm điện năng mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho doanh nghiệp của bạn.